Voeding na een maagverkleining: praktische tips

Na een maagverkleining zul je best wat aanpassingen moeten maken in je eetgewoonten. Maakt het je onzeker over wat je na je operatie wel of niet kunt eten? Vind je het moeilijk om te bepalen welke voedingsmiddelen goed verwerkt worden in je buik zijn zonder dat ze pijn of ongemak veroorzaken? Het wennen aan je nieuwe maag-darmsysteem kan zorgen voor onzekerheid en frustratie, omdat je lichaam nog aan het herstellen is en je niet goed weet wat je kunt verwachten.
Anika Dekker, diëtiste bij WeightWorks, heeft jarenlange ervaring in het begeleiden van patiënten die een maagverkleining hebben gehad en beantwoordt dagelijks vragen over voeding na een maagverkleining. In dit artikel vind je praktische adviezen, die je kunnen helpen om vertrouwen op te bouwen in je nieuwe eetpatroon. We bespreken hoeveel en hoe vaak je moet eten en of supplementen (vitamines) belangrijk zijn om in te nemen. Ook lees je hoe je met problemen zoals misselijkheid kunt omgaan, wat je kunt doen wanneer je geen trek hebt en wat signalen zijn van een vol gevoel. De tips en richtlijnen in dit artikel zijn algemene adviezen. 

Wat kan ik eten direct na een maagverkleining?

De eerste dagen na de operatie is het belangrijk om voorzichtig te beginnen met vloeibare voeding, zoals heldere bouillon, water, en ongezoete dranken. De opbouw van het voedingspatroon na een gastric sleeve verschilt licht met de gastric bypass en mini gastric bypass. De sleeve start langzamer op (dus met vloeibaar of gemalen) omdat de maag hierbij onder hoge druk staat. Dit maakt dat opstarten van het eten in het begin veel lastiger is en meer klachten geeft tot iemand gewend is aan de druk / gevoel bij een sleeve. Meteen met vaste voeding starten bij een sleeve geeft vaak buikpijn, braken of vastlopers. Bij een bypass is er een open doorgang naar de darm waardoor er geen druk kan opbouwen. Hierdoor is het een stuk makkelijker om je voeding op te bouwen. Voorgenoemde klachten kunnen wel voorkomen maar zien we vele malen minder bij de gastric en mini gastric bypass.

Gastric Sleeve 

Volgens Anika is het belangrijk om in de eerste 2 weken na een gastric sleeve alleen vloeibare en gepureerde voeding te nemen. “Alles moet goed gepureerd zijn, zonder brokjes, en licht verteerbaar,” legt ze uit. Voorbeelden zijn dikke maaltijdsoepen, gepureerde groenten, en magere zuivelproducten zoals hüttenkäse. Vanaf de derde week kunnen geleidelijk meer vaste voedingsmiddelen worden toegevoegd. Probeer daarbij te zorgen voor licht verteerbare producten. Denk aan zacht gekookte groenten, vis, of een klein stukje zacht vlees. 

Gastric bypass/ mini gastric bypass

Op dag één na de operatie neem je vooral vloeibare voeding zoals bouillon en water. Geen frisdrank of sap. Op de tweede en derde dag ga je over op gepureerde voeding, zoals soep of een smoothie. Op dag 4 en 5 bouw je op naar vaste, zachte voeding die licht verteerbaar is. Rond dag 6 en 7 ga je weer over op normale voedingsproducten.

“Het is na alle typen operaties belangrijk om de opbouw rustig te doen om klachten zoals misselijkheid of een ‘vastloper’ te voorkomen,” zegt Anika. Luister goed naar je lichaam en probeer nieuwe voedingsmiddelen stap voor stap uit. Goed kauwen en de tijd nemen voor je maaltijden en tussendoortjes is daarbij belangrijk. Het herstel na een maagverkleining is voor iedereen anders en zo ook het opbouwen van je voedingspatroon. Luister goed naar je lichaam en vergelijk je niet met anderen. Na de maagverkleiningsoperatie krijg je van de verpleegkundigen een opbouwschema van je voeding en vocht mee naar huis.

Hoeveel moet ik eten na een maagverkleining?

Na een maagverkleining worden portiegroottes kleiner dan ervoor. De maag werkt nu als een soort trechter, waardoor je minder kunt eten in één keer. Een goede richtlijn is om maaltijden te beperken tot ongeveer 150-200 gram per keer, waarbij de nadruk ligt op eiwitten en groenten. Eiwitten zijn de belangrijkste voedingsstoffen in je voeding na de operatie, gevolgd door groenten. Koolhydraten zoals aardappelen komen daarna. Als je dus nog weinig kunt eten in de beginfase, focus je dan met name op het binnenkrijgen van eiwitten en groenten.

Hoe vaak moet ik eten na een maagverkleining?

Het is aan te raden om vijf tot zes keer per dag kleine maaltijden te nemen. “Dit zorgt ervoor dat je voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt, zoals eiwitten. Ook heb je dan voldoende energie om de dag door te komen.” zegt Anika. Je bouwt deze eetmomenten stap voor stap op na de maagverkleining. Hou daarbij ook je eigen tempo aan. Het is belangrijk om goed te kauwen en langzaam te eten. Een trucje daarvoor is de: Dobbelsteen- appelmoes- 30 seconden regel. Neem hapjes ter grootte van een dobbelsteen en kauw deze goed tot ze de dikte van appelmoes hebben. Na het doorslikken wacht je vervolgens 30 seconden voordat je een nieuwe hap neemt. Wanneer je je eten fijn hebt gekauwd en je na het doorslikken wacht, voorkomt het ‘vastlopers’ waarbij eten niet meer goed doorgaat naar je maag.

Waarom moet ik eten en drinken scheiden na de maagverkleining?

Je maag is kleiner dan voor de maagverkleining en het is belangrijk dat je voldoende voeding binnenkrijgt. Wanneer je tegelijk eet en drinkt, past er minder voeding in je maag. Daarom is het niet slim om tijdens het eten ook te drinken. Ook kun je, wanneer je snel na de maaltijd wat drinkt, ervoor zorgen dat je het eten de maag uit spoelt. Dit is niet prettig en kan klachten zoals dumping veroorzaken. We raden af, zeker in de eerste periode, om eten en drinken te combineren. Ook een klein slokje drinken tijdens of direct na het eten is niet slim.  Stel je voor dat je een beschuit in je handen hebt en dit doopt in een kopje drinken. Hierdoor zuigt de beschuit alles op en zwelt hij enorm op. In een zeer smalle en strakke maag zorgt dit ervoor dat voeding opzwelt en klem zit in de maag. Je kunt hierdoor last hebben van ‘een vastloper’. Dit merk je aan pijnklachten of krampen.  Veel mensen kunnen er op termijn wat beter tegen, wanneer ze een klein beetje drinken tijdens de maaltijd.

Welke voedingsmiddelen en drankjes moet ik vermijden na de maagverkleining?

Hoewel er na een maagverkleining geen ‘verboden producten’ zijn, zijn er voedingsmiddelen die je beter niet kunt nemen. Smoothies op basis van sap, suikerhoudende dranken en vetrijke voedingsmiddelen (zoals gefrituurde of gepaneerde producten) kunnen een ‘dumping’ veroorzaken en kun je dus beter niet of zo min mogelijk nemen. Dumping treedt bijvoorbeeld op wanneer voeding te snel de dunne darm bereikt, wat kan leiden tot pijn, misselijkheid of diarree. Ook sterk gekruide voedingsmiddelen kunnen in de eerste maanden irriterend zijn voor het herstellende maagslijmvlies. Daarnaast het is advies geen alcohol te drinken, in ieder geval in de 6 maanden na de operatie. Na een maagverkleining kun je bij kleine hoeveelheden alcohol makkelijk aangeschoten of dronken worden. 

Moet ik vitamines en supplementen nemen na de maagverkleining?

Ja, supplementen zijn heel belangrijk na een maagverkleining! Je moet levenslang vitamines en mineralen bij slikken, omdat je lichaam deze na de operatie niet genoeg kan opnemen uit je voeding. Je krijgt na de operatie speciale supplementen voor mensen met een maagverkleining. Gewone multivitamines van de drogist bevatten niet de juiste hoeveelheden en zijn qua vorm minder geschikt om door het lichaam te worden opgenomen. Ook wanneer je denkt dat je lichaam gezond is na een aantal jaar; toch is het belangrijk de supplementen te blijven nemen om tekorten in je bloedwaarden te voorkomen. Dit is ook een van de redenen dat je na de maagverkleining regelmatig bloed blijft prikken – om vast te stellen of je bloedwaarden in orde zijn. 

Wat moet ik doen als ik misselijk word of moet overgeven na het eten?

Misselijkheid of het gevoel van een vastloper komt na een maagverkleining voor wanneer het eten niet goed zakt. “Het eten blijft hangen en veroorzaakt een naar gevoel achter het borstbeen,” legt Anika uit. “Een tip is om je hoofd tussen je knieën te houden en de zwaartekracht zijn werk te laten doen, zodat het vastzittende hapje makkelijker naar buiten glijdt.” Om vastlopers te voorkomen is het belangrijk dat je je eten fijn kauwt en voldoende tijd laat tussen de happen. 

Hoe kan ik ervoor zorgen dat ik voldoende voedingsstoffen binnenkrijg als ik geen trek heb?

Het kan moeilijk zijn om voldoende te eten als je weinig trek hebt. Anika raadt aan om een schema te maken en wekelijkse doelen te stellen voor eiwit- en vochtinname. Eiwitten en groenten hebben ook weer voorrang op koolhydraten. Probeer als tussendoortje makkelijk verteerbare tussendoortjes, zoals een glas magere zuivel of een klein stukje fruit, te nemen om extra voedingsstoffen binnen te krijgen. Je spreekt de diëtist bij WeightWorks na 3 weken, 6 weken en 3 maanden in de eerste fase na de operatie. Bespreek met hem of haar hoe het met je voeding gaat en welke klachten je mogelijk ervaart, zodat jullie een opbouwplan kunnen maken.

Wat zijn de signalen dat ik genoeg heb gegeten?

Iedereen ervaart andere signalen wanneer ze voldoende hebben gegeten. Sommige mensen moeten boeren, anderen beginnen te hikken of zelfs te niezen. Het is belangrijk om aandacht te hebben voor je eigen lichaam en te stoppen met eten zodra je verzadiging begint te voelen, om ongemak en klachten te voorkomen.

Een gezonde balans vinden na je maagverkleining

Een gezond voedingspatroon na een maagverkleining vraagt om geduld, herstel van je lichaam en veel uitproberen. Het is belangrijk om stap voor stap nieuwe voedingsmiddelen te proberen en te letten op signalen van je lichaam. Bij WeightWorks adviseren we mensen dagelijks over het opbouwen van een gezond voedingspatroon na de operatie en geven we adviezen bij mogelijke eet klachten die je kunt ervaren. Op een bepaald moment zul je beter weten welke voedingsmiddelen je goed kunt verdragen en welke producten juist voor klachten zorgen. Blijf experimenteren met verschillende opties en bespreek de ontwikkelingen met de diëtist tijdens de nacontroles. We adviseren om de gesprekken van de nacontroles altijd te laten doorgaan, ook als het goed gaat met je. Je kunt met de diëtist bekijken hoe je op de lange termijn een gezond voedingspatroon kunt behouden of waar nog verbeterpunten zijn. Bij klachten die ontstaan door producten, geen trek hebben of wanneer je een vermoeden van een te lage voedingsinname, is het belangrijk dit te bespreken met de diëtist. Samen met de diëtist kun je toewerken naar een volwaardig voedingspatroon dat past bij jouw lichaam.